گوران یعنی جایگاه وسرزمین دلاوران وگردان وبزرگان وبروایتی زیستگاه زرتشتیان که به گبر درپارسی وگور در کوردی گورانی معروف بوده اند.به قلم شاعر عزیزولاتمان کا حسین قاسمی

گوران یعنی جایگاه وسرزمین دلاوران وگردان وبزرگان وبروایتی زیستگاه زرتشتیان که به گبر درپارسی وگور در کوردی گورانی معروف بوده اند.

ایل گوران کنونی که از نام آورترین ومعروف ترین طوایف وایلات غرب ایران است بازمانده گوران بزرگ است که به تایید بزرگان علم وادب وفرهنگ این سرزمین وحتی ایران شناسان بزرگ خارجی بازمانده گوران بزرگ است که از شهره زور عراق تا ایلام وپشتکوه شامل میشده است وسبب این جدایی وکوچک شدن گوران بافت مذهبی و پیشروی جبری مذاهب تسنن از شمال وشمال غرب و تشیع از شرق وجنوب شرقی بوده است وهمین را بس که مردم هورامان ایران وهورامان عراق کنونی با وجود مزار پیر شهریار زرتشتی تاحدود قرن هشتم هجری داری آیین زرتشتی و آیین مهر میتراییسم بوده اند .واز طرفی با ظهور آیین یارسان که تا زمان سلطان سهاک ویا سلطان اسحاق در خفا وبین یاران بطورپنهانی وخصوصی در رشد ونشان ما بوده ودر این زمان در هورامان ایران آشکار میگردد ودارای جهانبینی خاص خود میباشد همواره از طرف حکام وقت شیعه وسنی مورد تهاجم قرار گرفته وگوران را که یکی از اسامی حضرت حق در یارسان است مختص ومخصوص جایگاه این آیین دانسته وسرزمین هایش را موردتاخت وتاز وغصب وتصرف قرار داده اند تا به شکل جغرافیایی امروز در آمده است .

از نظر جغرافیایی گوران امروز که شامل چندین ایل بزرگ مانند ایل گهواره وگوراجوب .ایل بهرامی .ایل تفنگچی ایل قلخانی .ایل بیوه نیژ .ایل نیرژی و ایل قلخانی بابزرگمردانی شجاع ووووو میباشد که از جنوب وجنوبغربی به شهرستان کرند و شهر ریژاب واز شمال به جوانرود و ولدبیگی وباباجانی واز شرق وشمالشرقی وغربی به ایل سنجابی وایل کلهر محدود میگردد وساکناناین منطقه با کوه مقدس دالاهو عموماً یارسان نشین وبعضاً خانوارهایی از اهل تسنن وتشیع ودر گذشته نه چندان دور کلیمیان بافرهنگ که در منطقه به جویله که اشتهار داشتند وجود داشته که پیوسته با درایت بزرگان وسادات عظیم الشان گوران وبزرگان آنان درصلح وصفا وآرامش همزیستی مصالمت آمیز درکنار هم می زیسته اند .

حالا جادارد یادی از بزرگمردی ادیب وفرهیخته از اهالی ایل گوران نموده وبه جوانان وطالبان علم وادب بشناسانیم.

این بزرگمرد کسی نیست مگر استاد غلامرضا رشید یاسمی گوران .

چند سطری از مجله سپید وسیاه به تاریخ 10شهریور 1344.

طایفه گوران از معروفترین طوایف کرمانشاه غرق در سرور وشادی بود زیرا خبررسیده بود که به محمدولی خان میرپنج جوانمردترین وپاکترین وباسوادترین مردان طایفه خداوند پسری عنایت کرده است.

استاد رشیدیاسمی درسال 1274شمسی درگهواره از مادری پاکدامن وبافرهنگ از ایل سنجابی از خوانین مله امیرخان (مله میرخان)از خان نشینان ایل سنجابی واز وابستگان علی اکبرخان سردار مقتدر ایل سنجابی واز پدری بنام محمد ولی خان معروف به میرپنج فرمانده فوج گوران وقلخانی ووو پای برجهان نهاد.

رشید تحصیلات ابتدایی را درگهواره همراه با چندتن از هم سن سالان خود ومعتمدین بعدی گهواره نظیر مرحوم کاکی مایخان شفیعی کلام دان ومقام نواز تنبور معروف ومرحوم محمدعلی القاصی ومرحوم پرویزقاسمی ووووو گهواره از همان طفولیت آثار هوش وذکاوت در ناصیه اش متراوش بود.

اما روزگار بازی ای دیگر با رشید داشت زیرا محمد ولیخان میرپنج پدرش زود هنگام دارفانی را وداع وپس از چندی مادرش باتوجه به اختلافات خانوادگی خوانین یاسمی مادرش ناچارگردید همراه پسرخود به میان ایل سنجابی کوچیده ودر آن دیار ونزد سردارمقتدر وپدر عسکرخان سنجابی ودکترکریم سنجابی معروف رحل اقامت اندازد.

از این ببعد رشید خان با توجه به هوش وذکاوت وخط خوشش مورد توجه وحمایت همهجانبه خانبزرگ سنجابی قرار میگیرد که برای تحصیل وپیشرفتش با کمک وهمراهی خوانین یاسمی گهواره از هیچ کوشش وبذل مالی دریغ نمی کنند .

رشید پس از تکمیل تحصیلات ابتدایی در کرمانشاه عازم تهران ودر مدرسه سن لویی که زیر نظر استادان فرانسوی اداره میشد گردید .

دوباره از مجله سپید وسیاه .

بنا به اظهار استادان. وی قدرت درک واندیشه اش کم نظیر بود دراین مدرسه علاوه بر برنامه وزارت معارف زبان وادبیات فرانسه هم تدریس میشد ورشید درهمین مدرسه باادبیات فرانسه آشنا شد.زبان وادبیات فارسی را نزد استاد وشاعر سالخورده نظام وفا فراگرفت .

رشید با بورسیه دولتی عازم فرانسه گردید ودر این سفر با ادبیات غنی اروپا آشنا وره آورد این سفر ترجمه تاریخ عمومی آلبر ماله وترجمه تارخ ایران درزمان ساسانیان اثر کریستنسن بود.

آثاری که از استاد رشید یاسمی برجای مانده است می توان .تارخ ملل ونحل آیین نگارش تاریخ ادبیات معاصر. تحقیق دراحوال سلمان ساوجی. در احوال ابن یمین و کرد وپیوستگی نژادی در دوجلد . ترجمه تاریخ عمومی ایران اثر ادوارد براون . ترجمه تارخنادری اثر مینورسکی ..ترجمه اندرزهای اپیکوس یونانی .وتصیحح اشعار مسعود سعد سلمان .زبان باستانی وپهلوی را نزد پروفسور هرتسفلد آلمانی فرا گرفت.

استاد رشید یاسمی چندین کتاب ورساله پهلوی را به فارسی امروز نظیر اردیرافنامه واندرزهای اوشترداناک و اندرز آذربد مارسپندان را ترجمه کرده است .

رشید یاسمی سالها با سمت استاد زبان وادبیات فارسی وفرانسه در دانشگاههای ایران خدمت نمود وسرانجام در سال 1327 هنگام سخنرانی در تالار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران که در مورد گوته وتاثیر حافظ در اندیشه وی سخن سرایی میکرد دچار حمله مغزی شد وپس از سه سال در18اردیبهشت 1330 چشماز جهان فروبست چشمانی که بسی تاریکیهای تاریخ رادیده ونقاط نامکشوفی از هنر وتاریخ را برای آیندگان روشن کرده بود.

وهم اکنون در  در قبرستان ظهیر الدوله تجریش تهران در کنار بزرگان ادب وفرهنگ ما آرامیده ومزارش روزهای پنج شنیه زیارتگاه اهل دل است. استاد دارای فرزندانی تحصیل کرده وبافرهنگ نظیر دکتر هوشنگ یاسمی واستاد سیامک یاسمی ووو میباشد که هر کدام منشا خدماتی درراه اعتلای ایران عزیزمان بوده وهستند .روانش شاد ویادش گرامی باد.

البته استاد غلامرضاخان رشید یاسمی گوران دارای دیوانی از غزلهای ناب میباشد که درآینده از آنها خواهم نگاشت. حسین قاسمی گهواره بتاریخ 1/9/1393