دیدگاهی آزاد و ناتمام در باره‌ی فلسفەی اَرجمندی «سی‌ول» یا «سبیل» یا «سیبل» در جهانبینی اصیل ایران و در آئین یارسان:
انسان‌ها در گذشته‌های دور پیش از آنکه مفهوم اندیش باشند، تصویراندیش بودند. بدین‌صورت که در یک تصویر در پیوند با ویژه گی‌های آن گستره‌ی فراخی از مفاهیم انتزاعی را می‌گرفتند. مثال‌های فراوانی را می‌توان برای تصویراندیشی آورد. به عنوان مثال برای نشان دادن گوهر فرازبالندگی خُدا در هرجانی، تصویر بُز کوهی «کَل» را می‌کشیدند و ارجمندی چنین تصویری در واقع ارجمندی گوهر خُدا در هر جانی بود. یا زمانی که می‌خواستند به گوهر خوشه افشان خُدا، و دراصطلاح عارفان به «جانان» و «جَم»، اشاره کنند، تصویری از میوه‌ی انار را می‌کشیدند، و ارجمندی میوه‌ی انار در نزد عارفان ایران و در آئین یارسان اشاره‌ای به ارجمندی خُدا و جانان و جَم است.
«سی‌ول» یا «سبییل» یا «سیبل» پیکریابی کان و خان و سرچشمه‌ی سه تا یکتائی آفرینش در جهانبینی اصیل ایران«مُغان» و در آئین یارسان می‌باشد. جهانبینی که بر این باور است، خُدا، اصل ِ پنهان و اصل میان در هر دوئی است. خُدا، بَهمن یا وهوومَن یا هیومَن یا مَینوی‌مَینو یا دونادون یا جان ِجان یا دانه‌ی پنهان هر جانی است. خُدا، اصل پنهان و میان و یکتا و مشترک بین هر دوئی است. خُدا، در هر جانی نادیدنی و ناگرفتنی است.
نامواژه ی «سی‌ول» و «سبیل» و «سیبل» از دو بُن واژه‌ی «سه = سی» و «ول = بل = بیل» ساخته شده است. بُن واژه‌ی «سه = سی» همان عدد سه می‌باشد و بُن واژه‌ی «ول = بل = بیل» همچنانکه در سنگ نوشته‌ی ٤٨٠٠ سالەی آنوبانی‌نی در سَرپُل زهاب به نام آن اشاره می‌شود، یکی از نام های خُدا در گذشته های دور است. چشمه‌ی «بل» در هورامان و نیز نام کهن سال «بابل» اشاره به همین نام از خُداست. بنابراین نامواژه‌ی «سبیل» و «سیبل» به معنای؛ «سه خانه» و «سه کان» و «سه گوهر» و «سه نی» و «سه پَنتا» و «سهاک» و «یَری تَن» و «سیمرغ» و ... است که همه‌ی این نامواژه‌ها، نامواژه‌های ارجمندی برای بیان آفرینش «سه تا یکتائی» در این جهانبینی می‌باشند.
بی‌جا نخواهد بود که به بخشی از رفتار شاه عباس صفوی اشاره کنیم که سبیل نزد او بسیار ارجمند بود و به خاطر همین باور، به مسئول خزانه داری خود دستور داده بود تا به ازای بلندای سبیل افراد ضریب حقوقی لحاظ کند، که همین رفتار شاه عباس کبیر در تاریخ ریشه ی ضرب المثل معروفی با عبارت؛ " باج سبیل " شد.
« شاد و خُرَّم و پیروز باشید »
ریز حرمت ئه رای جناب بابایی ئه زیز
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen