اول آخر یار ....هویت قومی و آئینی به قلم سید حشمت میره بیگی (آژنگ)

اول آخر یار
هویت قومی و آئینی

مردم یارسان مردمی هستند خونگرم و بنا به سه اصل پادشاه پیر و دلیل اکثر به اتفاق با هم ارتباط دارند و اکثر جمعیت آن کرد زبان و زبان نیایش تمام یارسانیان زبان کردی می باشد . سلطان سهاک و دیگر پیران ، ارکان و چهار چوب این آئین را در جم های که در پردیور تشکیل شد ، برای ما تدوین نمودند و ما پیروان این آئین موظف به انجام دادن تک تک این ارکانها هستیم . همانطور که سلطان سهاک می فرمایند : 
هفتادو دو قولم پی میرد نهاده 
هــر کــه به راستی بگیرو جاده
چفتیــش نبــو تمام آمــاده
 آنه دوستمن پی وشیــم شاده 
یکی از این ارکانها که جزء ارکان اصلی و هویت ملی و دینی این مردم می باشد ، داشتن سبیل مُهر است یعنی سبیلی که حتی یک تار از آن نیز به هیچ عنوان کنده و یا بریده نشده باشد ، زیرا سلطان سهاک و دیگر پیران ما را به داشتن سبیل مُهرموظف کرده اند وهمچنین باید سبیل نمادی برای این مردم باشد نمادی از تمام خوبیها منجمله محبت ، صلح دوستی ، آزادمنشی ،عدالت ، بردباری و ... 
محبت : ما پیروان این آئین بنا به آموزه های دینیمان مردمانی هستیم با محبت و نسبت به هیچ موجود زنده ای کینه و عداوت نداریم 
هی یار گیانی ، هی یار گیانی
 اِز و فدات بام هی دوس گیانی
یاری و مروت و مهــــربانی 
و صیقه و قروان و گیانای گیانی
صلح دوستی : مردم جامعه یارسانی در طول تاریخ ثابت کرده اند که با هیچ کس و هیچ قومی دشمنی نداشته و بنا به امر بزرگان دین ازحق خود نیز نمیگذرد اما با اعتراض مسالمت آمیز نه با جنگ و ستیز .
هر که و یاری کرو کینه 
و جنگ موَسِیش نفس ، زوان بو لنگ
یاران نکــــران جنگ و هرا 
وینه خلق سامری بوان گمراه
یا
عابدین گفتگو ، عابدین گفتگو 
عابدین شیرینه بی بغض گفتگو
تیکلی مکه دوشاو له گل دو 
بو راست له صلح به دورله آشو
دله درویش بو ، دله درویش
 بو غلام کسیون نه دل درویش بو
مور بی آزار بیگانه و خویش بو 
پیرو کلام راهنمای خویش بو
آزاد منشی : ما پیروان سلطان سهاک ضمن ارزش نهادن به آزادی انسانها ، خود نیز مردمی آزاد منش بوده و از کرنش و نوکر صفتی بیزاریم .
ار مشنوینه ، ار مشنوینه 
موچیاریت مکریم ، ار مشنوینه
هرگز منیره دست و سینه و
 مواچه ویم خاصنان آی گسینینه
یاران مر اوسا تیمور دلشاد بو 
آزادی مخلوق دادرسی داد بو
مبــوشان جهان بدران جلا 
مــرغان خلاص بو نه بند قَلا
عدالت : ما یادگرفته ایم به حقوق هیچ ملتی و هیچ قومی تعرض نکنیم و از حق خود نیز نگذریم . و در جامعه با مردم همدل و هم دم باشیم .
یکرنگ بنیشان هیچ نکران ذم 
هرگز نستانان بش زیاد و کم
بردباری : پیروان آئین یاری مردمان صبور و برد باری هستند و در گذر زمان همیشه با صبر بر مشکلات فائق آمده و توانسته اند این آئین مترقی اجداد خود را تاحال حفظ کرده تا دست آیندگان بسپارند و مطمئناً از این پس جوانان برومند ما این وظیفه را بخوبی انجام خواهند داد. 
یا شاه پی باقی صورمان کردن 
چی راگه باقی جبرمان وردن
و عشق تون دوسان نَمـــردن 
یاران گیروده زمسان ســــردن
یا شاه ای صوره اوگیلن و جخت 
رها کر یاران پی دیــــوان نخت
کرم کر خلات تافته نورین رفت
و .......
اما ما باید در حفظ این نشانه که سمبلی از تمام خوبیها این ملت است و همچنین نشانه ای ازهویت دینی و آئینی ما است کوشا باشیم و این نشان دربین مردم یارسان همان اندازه باید مقدس باشد که پرچمی که در بین مردم کُرد بعنوان نمادی برای تمام مردم کردستان اعم از شیعه ،سنی ، یارسانی ، سکولار وغیر مذهبی مقدس است ، در اصل پرچم نماد مردم یارسان نیز سبیل مُهر است ونه فقط دین مداران و حتی باید سکولارهای این جامعه نیز آنرا به عنوان یک نماد ملی و هویتی ترغیب کنند و بپذیرند . از نظر بنده دلایلی دیگری نیز در این مورد وجود دارد از جمله : 
1 ـ همدیگر را در هرزمان و در هر جایی حتی در بین جمعیت فراوانی قرار گرفتیم ، همدیگر را شناسایی و به کمک همدیگر بشتابیم و همدم و مونس همدیگر شویم .
و ادب و جم بنیشدی بی غم 
پی یک بکردی دسباری و هم
2 _ این نشانه بارز ما را در محل و یا منطقه ای که هستیم مورد توجه تمام عموم قرار داده و این موضوع باعث می شود که مواظب رفتار و اعمال خود باشیم تا باعث زیر سئوال رفتن خود و آئینمان نشویم . و همچنین بنا به اموزه های دینیمان از هیچ طعنه ای نهراسیم .
سیول مورشان پی دین نیشانا 
نیشانه توفیر دوس چه غیرانا
هر کس که میلش و دین یارانا
 مو قایم بودی بی کوم چه طانا
و شون کـــلام اقـرار بویران 
و طعنه باری یاری بجــــوران
و دیدار یک بیمشان بشـوران 
مولام مدو کام بو دیده داران
3 ـ اگر رفتارمان رفتار ارکان و شرط و شون سلطان سهاکی باشد مطمئناً تمام همسایگان و همشهریان از دست ما راضی خواهند بود و این تبلیغی برای برحق بودن این آئین خواهد شد و افتخار خواهند کرد که یک یارسانی همسایه و همدم و همصحبت آنها است . 
ویش جیا کرو چه بد مخلوقن 
اِزیش عاشقم آدیش معشوقن
ویا :
میرد حقیقی ، میرد حقیقی 
هر که و راه بو میرد حقیقی
دویر نه نفس حرص شفیقی 
چنی ایمانش مـــو و رفیقی
اِزیش عاشقم او مو معشوقی 
نه گِرد جامه و دون مدیش مزروقی
4 ـ و از همه مهمتر هر آئینی یکسری قوانین دارد که بیشتر مبنای فلسفی دارد نه علمی ، چون بزرگان دین بر آن تأکید داشته اند لذا موظف به اجرای آن هستند در صورتی قوانین و ارکانی باشد که هیچ ضرری نیز برای فرد یا افرادی نداشته باشد ، و ما مردم یارسان نیز داشتن سبیل یک شرط اصلی واساسی و هویتی است و باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم . و بنا به دستور سلطان سهاک نمی توانیم تغییری در آن بدهیم.
ار بیــو بَیوَن هزار خدایی 
هر خداش بوش بیونی بارگاهی
نشانان بی شرط پا چه زیایی 
نشکنان ای قول پیرو پادشاهی
ننیران چه نو مینگه و بارگاهی
 ننیران بی شرط جم و جیایی
پس یاران عزیز باید بدانند که داشتن سبیل مُهر برای هر یارسانی که دم از یارسانی بودن میزند یک وظیفه است و هیچ دلیلی برای تراشیدن و مرتب کردن با قیچی و یا دندان ، در نزد سلطان سهاک پذیرفته نیست و نخواهد بود زیرا با دستکاری کردن آن در واقع هویت آئینی و ملی قوم خود را منکر شده ایم و یکی از مشکلات عمده مردم یارسانی در داخل حفظ این هویت است در غیر اینصورت بر پیشانی ما که ننوشته اند که این شخص پیرو آئین یارسانی است . و با نداشتن آن مشکلی برای وارد شدن به دستگاههای دولتی نخواهیم داشت ، همانطور که کسانی با زیر پا گذاشتن این اصل ، مدارج ترقی را طی کرده و به مقام بالائی رسیده اند ، و اما برعکس افراد زیادی نیز بنده می شناسم که ضمن حفظ این هویت با تلاش و کوشش و خواندن درس و طی کردن مراحل بالای تحصیل یا جذب دستگاههای دولتی شده و فقط به خاطر تخصصش منت او را میکشند و یا اینکه برای خود کار خصوصی جمع و جور کرده و به یکسری افراد نیز نان رسانی می کنند . 
اما بیشتر طرف صحبت اینجانب یاران عزیز خارج نشین است( البته با عرض پوزش فراوان ) که در شبکه های ماهوارهای ظاهر میشوند و یا اینکه با سازمانها و یا ارگانهای بین المللی ملاقات می کنند ، چه عالی بود اصلی که روی آن زیاد تأکید شده است ، رعایت میکردند ، زیرا داشتن سبیل مهر بازتاب خوبی برای مردم یارسانی داخل ایران خواهد داشت و جوانان که شماها را که در رسانه های تصویری می بینند برای خود الگو قرار داده و بیشتر روی هویت دینی و فرهنگی خود پافشاری می کنند و هم ملاقات کنندگان طرف شما تحت تأثیر شما قرار خو اهند گرفت که این ملت با توجه به اینکه در دنیای آزادی قرار گرفته اند ولی به مسائل فرهنگی و دینی خود پایبند هستند ، اکثر افرادی که بنده میشناسم ،با دیدن یاران عزیز بر روی شبکه های ماهواره ای خوشحال می شوند از اینکه این آئین را به مردم غیر یار معرفی میکنند و افسوس می خورند که ای کاش ظاهر را نیز رعایت می کردند تا الگویی برای جوانان داخل شوند . چه خوب بودکه همه شما عزیزان این امر دینی و هویت ملی را رعایت می کردید . 
به گزیده ای ازکلام بزرگان دین ( سلطان سهاک و هفتن ) که تأکید فراوانی بر این اصل هویتی داشته اند اشاره می کنم ..
سلطان مرمو : 
و لیــوه هاما ، و لیــوه هاما 
سیول مورشان و لیــوه هاما
بی سیـــول و جمــم نامــا 
هرکس دل وشن وراگه وراما
سیولشان مورن دم و کــلاما 
بی سیول ننیشو ار صد براما
ار روژی صـد گاو بوش قروانا 
کردش مبو وک پوش و کانا
بنیامین مرمو: 
زر و زرانا ، زر و زرانا 
سیول مــورشان زرو زرانا
هر تالیش وینه کومه طلانا 
هـرکه زر دارو اِز زر ستانا
سیــولشان مورن پی نشانا 
نشانه توفیردوس چه غیرانا
بی سیول بی شرط دور چه ایمانا 
هرکس که میلش و دین یارانا 
مو قایم بودی بی کوم چه طانا
رمزبار مرمو :
و پشت لیوانا ، و پشت لیوانا
سیول مـورشان و پشت لیوانا
شــادی بابلدی پی جمخانانا
هی دس بکـران پی دو دسانا
بنیامین پیر هم شرطش وانا 
چه بی سیولان فری حاشانا
داود دادرس دس و دامـانا 
دادرس هانای گردی یارانا
پیرموسی وزیر و قلم دانا
ثبتش و کردی سیول مورانا
مصطفی مأمور تیر چه کمانا 
تیرش ها جرگ سیول کلانا
اینه بیاوبس چه لیو سیروانا 
بواچه ها داود پی یارسانا
داود مرمو :
چی بر چمانا ، چی بر چمانا
سیول مورشان ، چی بر چمانا
اینه رمـــزیون پی نیشـــانا
نیشانه تشخیص یار چه خارانا
اقــرار پیــــره چنی سلطانا 
سلطان خـدایون ذاتش یگانا
پیرموسی مرمو:
پره گــلانا ، پره گــلانا 
سیول مورشان پره گلانا
امر و ارمای شای هورامانا
کس بی سیول نیو و جمخانانا
کردار ننویسمی پی آ کسانا
تالی چه سیولشان بزان نزانا 
لکه دار کردن لیشان برانا
اَرروژی هزار قوچش قروانا 
یا صد دفعه بیو وی درگانا 
بی طواف بیدی وی ای مکانا
طوافش قبول نین چه لای سلطانا
شاه ابراهیم مرمو :
سیول مورانا ، سیول مورانا
بیدی و جما سیول مورانا
بنیشمی و جم لیو سیروانا
چپ دس بکردی و دو دسانا
بی سیول شرطش نه جم بریانا
پیربنیامین رجا نکرو اینانا
بششــان نــــدو داود دانا
پیر موسی نه ثبت ناوش نوانا
مصطفی تیرش ها چه کمانا
رمزبار پی یاران خذمت کرانا 
پی سکه یاری ناچش پزانا
بابایادگار مرمو :
سکه و شرط یاری ، سکه و شرط یاری
سیول مورشان سکه و شرط یاری
بی سیول و جــم یاری نماری
پیرموسی نکو ثبت کــرداری 
سیول مورشان رای دیره داری
ها ایدن واتم شرط نامچه یاری
پادشام نوخشو ای خطاکاری
بنیامین نمازوش و جم یاری
فریاد رسش نین داود رهبر 
بشش مورو چه ای سر و چه اوسر
کمان باطنیش کیشو مصفا
تیــرش مپیکنو مکــرو جفا
ناچه رزباری پنش مو و ژار
ای شرطه نریان نه ژیر ساج نار
ای شرطه نیان مان نه لیوسیروان
بی شرطان نه جم یاری ناوران
و سیول مور بنیشان و جم
چپ دس بکران و سایه علم
اسید حشمت میره بیگی