به قلم استاد عزیزمراد اکبری

چگونگی برگزاری مراسم نذری در آئین اهل حق (یارسان )وبرپا کردن جم یاری(برای قربانی)

پیروان آئین یارسان هر چند وقت یکبار خروس ،گوسفند نر ، ویا گاو نر را قربانی می کنند که نحوه دعا دادن وبرپایی جم به این شکل است که:

ابتدا چاقویی تیز وبرنده را به حضور سیدی از سادات یارسان می برند تا آن را دُعا دهد که به آن دُعای تیغ می گویند سپس با همان چاقو خروس ،گوسفند ویا گاو را قربانی می کنند که هنگام بریدن سر قربانی فرد اهل حق (يارسان) که سر وکمر خود را بسته و بدن قربانی به طرف قبله میکند سپس اجزا حرام گوشت را جدا میکند ،گوشت قربانی را میشورند و در قابلمه جهت پُختن می گذارند اجاقی که با آن قربانی پخته می شود تا دُعا دادن قربانی وخاتمه جم نباید بر روی آن خارج از نذری چیز دیگری پُخته شود. بعد از اینکه گوشت قربانی پُخته شد باید همان سیدی که چاقو را دُعا داده است جهت برپایی جم یارسان حاضر شود وجم برپا شود که در این جم باید مردانی که شرایط حضور در جم را دارند حضور یابند که از این شرایط می توان به این قبیل خصوصیات اشاره کرد که فرد باید:
1.حتما" یارسانی وسرسپرده (جوز سر شکسته باشد)
2.سبیل شخص دست نخورده ودر اصطلاح مهر باشد یعنی کوتاه نشده باشد
3.بدن فرد باید پاکیزه باشد به خصوص دست وپای شخص
4.بر روی بدن فرد نباید زخم عفونی وآلوده کننده ای باشد به طوری که شرایط نشستن در جم را نداشته باشدو...
سپس تمامی جم نشینان باید کلاه بر سر وکمر بسته باشند وهمچنین (دو زانو یا چهار بنشینند وهیچ جم نشینی نباید لباس بدون آستین بر تن داشته باشد )

برای جم باید یک خادم (كاكي) ویک فرّاش تعیین شود که وظیفه خادم امور داخل جم و وظیفه فرّاش یاری دادن خادم (كاكي) ورساندن وسایل مورد نیاز از خارج جم است وبه طور کلی وظیفه فرّاش واسطه ای بین خادم (كاكي) ومحیط بیرون از جم است بعد از اینکه آماده برگزاری جم شدند آبی جهت شستن دست جم نشینان توسط خادم وبا گفتن "هو اول وآخر یار" به جم آورده می شود ودست تک تک جم نشینان با آن شُسته می شود (بعد از گفتن "هو اول وآخریار" جم رسمیت یافته وهیچ فردی حق ورود ویا خروج از جم را نخواهد داشت) . زنان اجازه حضور درحلقه جم را ندارند .

سپس باید خادم از طرف دست راست خود که طرف چپ جم نشین می شود یک دور کامل بدهد وبا گذاشتن زانوی چپ خود بر زمین دستان خود را هم بشوید وبعد از گفتن "هو اول وآخر یار" آب (آفتابه) را کنار گذاشته وسفره را جلوی جم نشین پهن می کند وتک تک جم نشینان بر سفره بوسه می زنند بعد از آوردن سفره خادم(كاكي) نان آماده شده برای قربانی( تیری) که توسط زنان تهیه شده است ( را به جم می آورد وبه تک تک جم نشینان یک تیری(نان) می دهد البته اول باید یک تیری برای سر جم بگذارد وسپس سید وبعد جم نشینان دیگر ( منظور از سر جم حضرت خاتون رمزبار می باشد که جز هفتن می باشد وچون شرایط حضور در جم را ندارد ودر زمان نذری وظیفه تیری (نان)کردن برای جم را داشته می گویند البته بعضی به اشتباه سرجم را حضرت سلطان میدانند که باید گفت صاحب اصلی جم حضرت سلطان است ودر تمام جم ها حضور دارند ) بعد گوشت قربانی (يخني) را با گفتن "هو اول وآخر یار" خادم به جم می آورد واگر گوشت قربانی(يخني) زیاد بود آن را بین جم نشینان تقسیم می کند جهت جدا کردن گوشت از استخوان واگر کم بود می توان فقط سید ودو الی سه نفر از جم نشینان که در نزدیک سید هستند این کار را انجام دهند
در زمانی که جم نشینان مشغول جدا کردن گوشت از استخوان هستند خادم می تواند بشقاب نمکی که از قبل در جم بوده است را بیاورد وبر روی گوشت واستخوان بپاشد در همین زمان خادم می تواند بایاری فرّاش اگر برنجی را برای قربانی آماده کرده باشند برنج را درون تشت بریزند وبرای جم آماده کنند .بعد از اینگه استخوان ها کامل از گوشت جدا شدند گوشت را در ظرف مناسبی ریخته وبر روی آن دو سه تیری می گذارند وبه همراه برنج که در ظرفی جدا گانه از قبل آماده شده است نزد خلیفه یا سيد می برند برای پیچیدن نواله(وظیفه پیچیدن نواله بنا به گفته دفتر بر عهده خلیفه می باشد) البته اگر در جم خلیفه حضور نداشت وظیفه پیچیدن آن با سید است.
اول و آخريار